In Groot-Brittannië is wat ophef ontstaan nadat een hospitaal in Epping besloten had om een reikitherapeute in te huren. 'Zijn ze daar nu helemaal gek geworden?' werd er door een aantal ontstelde waarnemers getwitterd. Voor Jo Marchant, freelance-wetenschapsjournaliste, vormde dit wel een aanleiding om een opiniestuk in Nature te mogen schrijven.

Ja, reiki werkt in een spirituele context die voor artsen onbegrijpbaar is. Zij hebben niet het geloof noch de instrumenten om energievelden te meten, laat staan om blokkades zichtbaar te maken. Een arts heeft weinig redenen om te geloven dat reiki meer dan placebo omvat.

Maar dat betekent nog niet dat het placebo-effect van reiki nutteloos is. Placebo werkt ook als een arts gewoon een pil voorschrijft, denken de meeste artsen, maar eigenlijk schuilt er veel meer achter 'placebo'. Reiki kan in principe beter werken dan een placebopil. Voor nepacupunctuur is het in elk geval bewezen dat het krachtiger is dan een neppil.

We zien placebo nog te veel als een vervelend bijproduct. Maar voor mentale gezondheidsproblemen is het meestal het beste wat voor handen is. Denk aan stress, depressie, chronische pijn, misselijkheid en vermoeidheid. Allemaal aandoeningen waarmee een kankerpatiënt geconfronteerd kan worden. Medicatie voor al die aandoeningen lijdt onder vervelende vaak onaanvaardbare bijwerkingen, dus vele patiënten hebben nood aan andere behandelingen.

Een therapie zoals reiki kun je niet zomaar reduceren tot placebo. Aanraking, empathie of gewoon een gesprek zijn behandelrites die in staat zijn om symptomen te verlichten en om lichamelijke genezing te bevorderen. Gespecialiseerde artsen hebben moeite om daarvoor tijd uit te trekken, wat heel begrijpelijk is, want zij werken soms onder enorme tijdsdruk.

Een mogelijk gevaar is dat reikitherapeuten patiënten gaan aanmoedigen om bepaalde reguliere therapieën af te wijzen. Dat is misschien een gegronde bezorgdheid, maar geen reden om alternatieve behandelingen zonder meer af te stoten. Want in de huidige ziekenzorg laten we veel patiënten in de kou staan omdat de poort gesloten blijft voor alternatieve therapieën.