Onder leiding van Daniëlle Posthuma, hoogleraar neurowetenschappen VU/VUmc, is de grootste tweelingstudie ooit uitgevoerd. Nooit eerder wisten we zoveel over de erfelijkheid van menselijke eigenschappen. De studie is op 18 mei gepubliceerd in het vooraanstaande tijdschrift Nature Genetics.

De resultaten van de studie bieden inzicht in de relatieve bijdrage van genen en omgeving (nature en nurture) voor honderden verschillende eigenschappen. "Door het analyseren van de resultaten van alle studies die dezelfde eigenschap onderzochten, krijgen we nu veel betrouwbaardere schattingen van de bijdrage van erfelijkheid en omgeving", aldus Posthuma.

Nature/nurture: gelijkspel

Posthuma en haar collega's maken daarmee een einde aan de eeuwige nature/nurture-discussie, die woedt onder genetici, over de vraag welke van de twee een grotere rol speelt in menselijke eigenschappen: erfelijkheid of de omgeving? "Wanneer we alle eigenschappen samen nemen is de gemiddelde bijdrage van erfelijkheid 49% en 51% is omgeving", aldus Posthuma. Nagenoeg gelijkspel dus. De studie geeft inzicht in de oorzaken van variatie in honderden menselijke eigenschappen, wat in allerlei disciplines van pas komt: van geneeskunde tot psychologie, en van sociale wetenschappen tot biologie.
Posthuma: "We laten ook zien dat élke onderzochte menselijke eigenschap erfelijk is. Het kan dus nooit zo zijn dat bijvoorbeeld bepaald gedrag volledig aan omgevingsfactoren is toe te schrijven. Lange tijd is bijvoorbeeld aangenomen dat met name nurture ('de slechte opvoeding') een rol speelt in antisociaal gedrag. Maar ons onderzoek toont aan dat nature en nurture voor antisociaal gedrag even belangrijk zijn. Dit kan wetenschappers stimuleren biologische factoren voor dit gedrag te onderzoeken."

Nieuwe studies overbodig

De VU/VUmc-wetenschappers analyseerden de resultaten uit bijna 3.000 eerder gepubliceerde tweelingstudies, wereldwijd verschenen tussen 1958 en 2012, en met informatie van meer dan 14,5 miljoen tweelingparen. Vier jaar werkten de wetenschappers aan dit omvangrijke onderzoek. Het meest onderzocht sinds 1958 zijn eigenschappen op het gebied van de psychiatrie en de stofwisseling.

Posthuma: "Er blijkt een enorm scheve verdeling te zijn in welke eigenschappen worden onderzocht in tweelingstudies. Zo vonden we honderden studies naar gedragsstoornissen, intelligentie en alcoholgebruik." Nieuwe tweelingstudies naar veel onderzochte eigenschappen zijn door dit onderzoek eigenlijk overbodig geworden. Posthuma: "Nieuwe studies kunnen zich het best richten op nog niet goed onderzochte eigenschappen, zoals multiple sclerose, epilepsie of de ziekte van Parkinson. Wij verwachten dat dit onderzoek als een belangrijke referentie gaat dienen voor toekomstig onderzoek naar erfelijkheid."

Webtool

De studie van Posthuma en Polderman wordt dus echt een ijkpunt. Daarom stellen de onderzoekers in een online webtool al hun data gratis en vrij toegankelijk beschikbaar voor anderen. "In deze webtool is voor elke eigenschap die ooit is onderzocht op te zoeken wat de relatieve bijdrage van genen en omgeving is", aldus Polderman. De website is vooral gericht op wetenschappers, maar ook een leek met kennis van genetica zou in deze database kunnen zoeken naar de erfelijkheid van eigenschappen.

Het artikel Meta-analysis of the heritability of human traits based on fifty years of twin studies is verschenen in Nature Genetics. 

Bron: VUMC

Lees meer >>