Muziektherapie op de neonatologieafdeling zorgt er voor dat het zenuwstelsel van de te vroeg geboren baby’s beter gaat functioneren. Ook werkt het kalmerend en stimulerend voor hen. Muziektherapie is veilig toepasbaar en zowel ouders als verpleegkundigen beschouwen het als waardevolle toevoeging aan de zorg.

Dit blijkt uit onderzoek van Hanneke van Dokkum van het UMCG. Volgens haar is muziektherapie een belangrijke stap om ontwikkelingsproblemen bij neonaten terug te dringen. Zij promoveerde op 8 februari aan de Rijksuniversiteit Groningen op de resultaten van haar proefschrift.

Als kinderen geboren worden voor de 30ste week van de zwangerschap, vindt een belangrijke fase in de ontwikkeling van het brein buiten de baarmoeder plaats. Vroeggeboorte heeft grote gevolgen voor de neurologische ontwikkeling van het kind. Ondanks de grote medische en technologische vooruitgang in de neonatologie, blijven ontwikkelingsproblemen in deze groep een belangrijke uitdaging. Het doel van het proefschrift van Hanneke van Dokkum was om een belangrijke stap voorwaarts te zetten in het terugdringen van ontwikkelingsproblemen bij te vroeg geborenen. Hiertoe onderzocht ze onder andere het effect van muziektherapie op de neonatologieafdeling. 

Live muziektherapie door erkende muziektherapeut
Sinds 2018 kunnen pasgeborenen in het UMCG op de neonatologieafdeling muziektherapie krijgen. Dit gebeurt altijd in overleg met ouders. De muziektherapie in het UMCG is live en wordt door een erkende muziektherapeut gegeven. De muziektherapeut kan bijvoorbeeld gitaarspelen, zingen of neuriën voor de pasgeborene. Hanneke van Dokkum onderzocht in haar studie de haalbaarheid en toepasbaarheid van muziektherapie. Alle kinderen konden zonder overprikkeling muziektherapie ontvangen. Ouders waren vaak aanwezig tijdens de sessies en zij waren erg tevreden over de muziektherapie. Ook de verpleegkundigen waren tevreden en gaven aan dat de afdeling stiller werd tijdens de muziektherapie. 

Positief effect op bewegingen en brein baby
Uit het onderzoek blijkt dat de muziektherapie een positief effect heeft op de kwaliteit van de bewegingen van de pasgeborenen. Ook bleek het effect te hebben op de activiteiten van het brein van de kinderen; het brein kon zowel actiever als juist minder actief worden tijdens de muziektherapie. Verder bleek dat de hoeveelheid zuurstof in het brein tijdens de muziektherapie minder schommelde dan ervoor en erna. 

Ook positief voor ouders
Hanneke van Dokkum ging ook na of muziektherapie invloed had op de moeders van de te vroeg geboren baby’s. Moeders ervaarden met muziektherapie minder angst dan moeders van pasgeborenen die geen muziektherapie kregen. Van Dokkum: ‘Het aanbieden van muziektherapie aan moeder en kind tijdens opname op de NICU lijkt dus voor beide bevorderlijk’. Een specifiek voor ouders ontwikkelde vorm van muziektherapie interventie blijkt hen te ondersteunen in situaties rondom overlijden, maar ook bij de ouder-kind hechting. Bij deze therapie is de opgenomen hartslag van het kind de basis. Muziektherapie lijkt daarom van grote toegevoegde waarde voor zowel ouder als kind tijdens opname op de neonatologieafdeling. 

‘Muziektherapie zowel voor als na bevalling inzetten’
Volgens Van Dokkum is muziektherapie voor de kleinste te vroeg geborenen veilig toepasbaar. Van Dokkum: ‘Muziektherapie leidt waarschijnlijk tot een verbeterde ontwikkelingsuitkomst door de activatie van het brein, stressreductie, verbeterde ouder-kind interactie en een verrijking van de omgeving met muziekgeluiden die de natuurlijke omgeving van een baby in de buik van de moeder nabootsen’. Van Dokkum pleit ervoor om muziektherapie als vroege interventie breder in te zetten tijdens de zwangerschap en op de NICU. ‘Het kan de stress verlichten en helpen de ouder-kind interactie te bevorderen’. Het bewaken van de hersenontwikkeling van te vroeg geboren kinderen moet volgens haar zowel voor als na de geboorte de hoogste prioriteit krijgen, om zo de neurologische ontwikkelingsuitkomsten van te vroeg geborenen te verbeteren.

Curriculum vitae:
Hanneke van Dokkum (1995, geboorteplaats Winschoten) studeerde Geneeskunde aan de Rijksuniversiteit Groningen. Zij deed haar onderzoek bij de afdeling Neonatologie van het UMCG. De titel van haar proefschrift is: Towards improving neurodevelopmental outcomes in preterm infants: efforts during NICU stay and beyond. Zij werkt nu in het Deventer Ziekenhuis als arts-assistent niet in opleiding tot specialist (ANIOS) Kindergeneeskunde. 

Ouders en verpleegkundigen ook enthousiast

Moeder van Silke ook enthousiast over muziektherapie
Iris beviel 7 weken gelden van dochter Silke. Silke werd veel te vroeg geboren en ligt sinds de bevalling op de IC Neonatologie. Daar kreeg ze al snel muziektherapie. Iris kende dit nog niet. Zij is er nu heel enthousiast over: ‘Onze dochter Silke is geboren na 24-weken zwangerschap, veel te vroeg natuurlijk. Er is veel gebeurd, maar gelukkig gaat het nu beter met haar. We kenden muziektherapie eigenlijk niet. Vooraf dachten we nog: ‘is dat wel iets voor ons, is dat niet veel te zweverig?’. Maar al heel snel merkten we dat Silke er rustig van werd en vonden we het heel leuk. Silke was heel onrustig en beweeglijk, maar door de therapie wordt ze rustiger; ook als ze niet slaapt, ligt ze veel rustiger in bed. Silke heeft 3 of 4 keer per week muziektherapie, telkens een kwartiertje. De muziektherapeut kijkt dan heel goed naar haar en past soms van minuut tot minuut aan wat ze doet voor Silke. Soms speelt ze gitaar, soms neuriet ze alleen. De muziektherapie begon met baarmoedergeluiden. We mochten ook een nummer dat we zelf heel mooi vinden doorgeven aan de muziektherapeut. Die heeft dat nummer, Just breathe van Pearl Jam, bewerkt en dat gebruikt ze nu voor de therapie.Wij worden er zelf ook rustiger van; als Silke rustiger is, ben ik het zelf ook. Ik ben heel positief over muziektherapie geworden.Er zijn ook opnames gemaakt tijdens de muziektherapie; die kunnen we gebruiken als we uiteindelijk met haar naar huis mogen. Want daar kijken we enorm naar uit!’ 

Hoofdverpleegkundige Annet: 'Muziektherapie niet meer weg te denken!'
Annet Feenstra is hoofdverpleegkundige op de afdeling neonatologie. Zij was betrokken bij de introductie van muziektherapie op de afdeling en is er vanaf het begin positief over. ‘Het mooiste aspect vind ik dat je via muziektherapie ouders heel goed kan betrekken bij de zorg. Wij zien vaak machteloze ouders naast het bedje van hun te vroeg geboren kindje zitten. We proberen hen te betrekken in de zorg voor hun kindje en muziektherapie draagt daaraan bij. Iedere ouder kan meeneuriën of meezingen met de muziektherapeut’. Niet iedereen op de afdeling was meteen enthousiast. ‘Er waren ook collega’s die even de kat uit de boom wilden kijken. Maar meteen al bleek hen dat het gitaarspel rust gaf op de vaak zo drukke unit’. Ook het feit dat de muziektherapie zo serieus werd opgepakt, zorgde voor grote acceptatie op de afdeling. ‘Vanaf het begin hebben we serieus onderzoek gedaan naar het effect van de muziektherapie. Daarmee kunnen we aantonen dat het positief werkt en dat maakt het veel concreter’.Er zijn op dit moment twee muziektherapeuten op de afdeling. Zij volgen alle ontwikkelingen op het gebied van muziektherapie op de voet. ‘Feenstra: ‘Heel mooi vind ik een nieuwe vorm die zij binnenkort gaan introduceren. Daarin gebruiken zij de hartslag van het kindje en daar maken zij de muziek bij. Dat zal  voor een extra binding tussen de ouders en het kind zorgen‘. Voor Feenstra is muziektherapie niet meer weg te denken op de afdeling: ‘Zeker nu we na de nieuwbouw kleinere units hebben, is het geven van muziektherapie juist nog gemakkelijker geworden’. 

Bron: umcg.nl

Lees meer >>