Per jaar krijgen ongeveer zeventigduizend thuiswonende kinderen en jongeren te maken met de scheiding van hun ouders. De gevolgen van een scheiding verschillen sterk in ernst. Met ongeveer twee derde van de kinderen en jongeren gaat het na verloop van tijd weer redelijk tot goed. Een derde ervaart in ernstige mate gevolgen. De nieuwe Richtlijn Scheiding en problemen van jeugdigen voor jeugdhulp en jeugdbescherming geeft een overzicht van de meest recente kennis over scheiden en de invloed daarvan op kinderen en jongeren in Nederland. De richtlijn bevat informatie over de gevolgen van een scheiding en over de risicofactoren voor kinderen en jongeren. Ook bevat de richtlijn handvatten voor professionals die kinderen van gescheiden ouders willen helpen. De richtlijn geeft expliciet aandacht aan de omgang met scheidende, vaak strijdende, ouders en aan een aantal relevante juridische aspecten rondom de ondersteuning van kinderen en jongeren uit scheidingsgezinnen.

Werken met kinderen en jongeren uit scheidingsgezinnen

Scheiding van de ouders is in de jeugdhulp en jeugdbescherming vaak niet de primaire reden dat kinderen of jongeren worden aangemeld. Maar als de scheiding een rol speelt in hun problematiek, vragen deze cliënten om een eigen benadering. Het doel van de richtlijn is dan ook om te komen tot een betere, meer uniforme werkwijze als het gaat om de onderkenning en signalering van problemen en de ondersteuning en behandeling van kinderen en jongeren uit scheidingsgezinnen. Ga daarom altijd bij de intake na of ouders in scheiding liggen of veel ouderlijke conflicten hebben. Als een kind problemen heeft die samenhangen met de scheiding, is het belangrijk om de behandeling zowel op het kind als op de ouders te richten. Hoogste prioriteit heeft het verminderen van conflicten tussen de ouders. Leer hen geen ruzie te maken in het bijzijn van hun kind en wijs hen op het belang van het maken van gezamenlijke afspraken over hun kind.

Ouderschapsplan

Om ouders en jeugdigen in een scheidingssituatie goed te kunnen ondersteunen, is het van belang dat jeugdprofessionals oog hebben voor de verschillende aspecten van scheidingssituaties: de juridische, de relationele, de ouderschaps- en de veiligheidsaspecten. Het ouderschapsplan belicht deze aspecten. Daarom horen jeugdprofessionals de inhoud van dat plan te kennen en te weten hoe het gezag, de zorg en de omgang geregeld zijn. De jeugdprofessional weet dan wie van de betrokkenen welke informatie dient te ontvangen en wie bevoegd is om besluiten te nemen. Houd bij afwegingen over - veranderingen in - een bepaalde zorgregeling of een bepaalde omgangsregeling rekening met het ouderschapsplan, het gezinssysteem vóór de scheiding, de ontwikkelingsfase van het kind of de jongere, de kwaliteit van de band met de ouders, de woonsituatie en de mate van conflicten tussen de ouders.

Richtlijnen jeugdhulp en jeugdbescherming

Het ontwikkelen van richtlijnen voor de jeugdhulp en jeugdbescherming is een initiatief van drie beroepsverenigingen in de jeugdhulp. Dat zijn het Nederlands Instituut van Psychologen (NIP), de Nederlandse Vereniging van Pedagogen en Onderwijskundigen (NVO) en de Nederlandse Vereniging van Maatschappelijk Werkers (NVMW). Zowel de ontwikkeling als de invoering van veertien richtlijnen wordt gesubsidieerd door het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. De programmaorganisatie van de Richtlijnen jeugdhulp en jeugdbescherming is in handen van het Nederlands Jeugdinstituut. Bij het ontwikkeltraject zijn wetenschappers, professionals en cliënten nauw betrokken. Zij denken en schrijven mee en leveren op verschillende momenten commentaar. Nadat alle commentaren zijn verwerkt, autoriseren NIP, NVO en NVMW de richtlijn. Richtlijnen gelden vanaf de autorisatie als professionele standaarden van de betreffende beroepsgroepen en dragen bij aan het verbeteren van de kwaliteit van de jeugdhulp en de jeugdbescherming.

Download de richtlijn

De Richtlijn Scheiding en problemen van jeugdigen voor jeugdhulp en jeugdbescherming is voorzien van praktische werkkaarten voor professionals. Daarnaast is in een apart document de onderbouwing van de richtlijn opgenomen en is er een cliëntversie gemaakt. De richtlijn is geautoriseerd door beroepsverenigingen NIP, NVO en NVMW. De richtlijn, werkkaarten, onderbouwing en cliëntversie zijn te downloaden op www.richtlijnenjeugdhulp.nl.