Moeders die na een scheiding het contact tussen de kinderen en hun vader saboteren, worden nauwelijks gecorrigeerd door de rechter, schrijft Richard van der Weide (advocaat in Amsterdam). Dat moet anders.

In de Nederlandse wet is niet neergelegd op welke wijze de zorg voor de minderjarige kinderen na het uiteengaan van hun ouders dient te worden geregeld. In de praktijk krijgt, zo schat ik, minstens acht op de tien kinderen het hoofdverblijf bij de moeder, waarbij de vader periodieke omgang met zijn kinderen heeft.

Als scheiding en omgang ontaarden in een conflict waarover een rechter zich moet buigen, vindt zelden een doorbreking plaats van voornoemde praktijk. Ook dan geschiedt de verdeling van de zorg door de rechter vrijwel nooit op basis van (gelijkwaardig) co-ouderschap, zelfs niet als de vader daaraan zeer wel invulling kan en wil geven. Een merkwaardige gang van zaken.

Deze juridische praktijk opent de deur voor misbruik door rancuneuze moeders: kinderen worden ingezet om de ex-partner financieel te chanteren (alimentatie), te beschadigen en demoniseren, niet zelden ‘ondersteund’ door valse aangiften van mishandeling of seksueel misbruik. In zeden- en geweldszaken die hun oorsprong vinden in een vechtscheiding is een niet-onaanzienlijk deel verzonnen, zo weet ik uit mijn strafpraktijk.

De weg van de minste weerstand
De wraak jegens de ex-partner kan zo ver gaan dat er sprake is van ‘ouderverstoting’: de kinderen kunnen en mogen hun vader niet meer zien, de moeder zet de kinderen in als ‘pion’ en kanaliseert haar wrok over de ex-partner via de kinderen.

De rechtspraak in Nederland heeft, net als jeugdzorginstellingen, grote moeite met het sanctioneren van dit voor kinderen en vaders beschadigende gedrag. Met name als er jaren van procederen en strijd aan vooraf is gegaan en de primaire zorg bij de moeder op orde is, wordt meestal de weg van de minste weerstand gekozen. De gedachte is dan: jammer dat er geen contact meer met de vader is, maar in het belang van de rust van de kinderen laten we het maar zo.

Dit is opmerkelijk, aangezien de Hoge Raad eind 2014 heeft bepaald dat het de taak van de lagere rechter is actief te zoeken naar mogelijkheden om het contact met de niet-verzorgende ouder tot stand te brengen, ook als dat door de omstandigheden (weerstand bij de moeder) gedurende lange tijd heeft ontbroken en jeugdzorginstellingen er geen heil meer in zien vanwege de sabotage van omgang met de vader door de moeder. De Hoge Raad onderschrijft dus nadrukkelijk het belang van contact van kinderen met beide ouders na een scheiding.

Vorm van kindermishandeling
In de VS is ouderverstoting diagnostisch gekwalificeerd als een vorm van kindermishandeling (Parental Alienation Syndrome, kortweg PAS). Met de forse toename van het aantal conflict- of vechtscheidingen neemt het fenomeen PAS verontrustende vormen aan. Kinderen, die a priori lijden onder een scheiding, kunnen blijvende emotionele schade oplopen als het contact met een van hun ouders, doorgaans de vader, wordt afgesneden.

Zolang moeders deze dubieuze handelwijze in veel gevallen gesauveerd zien door de rechtspraak is een verdere toename van PAS te verwachten, met alle gevolgen van dien: hulpverlening, jeugdzorg, psychiatrie, geweld door radeloze vaders, et cetera.

Een duidelijk, begrenzend signaal
Een adequate oplossing zou gevonden kunnen worden in het standaard bij wet toekennen van co-ouderschap aan beide ouders – behalve wanneer de ouders het samen over een andere verdeling eens worden of de rechter op grond van bijzondere omstandigheden anders beslist.

Belangrijk is dat strafrechtelijke sancties volgen (geldboete, hechtenis) als dit co-ouderschap wordt gefrustreerd, zodat de moeder op voorhand, bij het uiteengaan, weet dat zij niet straffeloos de kinderen middels psychische ‘vergiftiging’ van hun vader kan vervreemden en geen garen spint bij het aanwakkeren van de strijd.

Als signalen van vaderverstoting worden waargenomen, zou het gezag aan hem moeten worden toegewezen. Daarnaast dient het strafmaximum voor het doen van valse aangifte te worden verhoogd en moet het Openbaar Ministerie misdragingen van rancuneuze moeders na echtscheiding gaan vervolgen.

Er dient een duidelijk, begrenzend signaal van de wetgever uit te gaan richting wraakzuchtige moeders, zodat zij het uit hun hoofd laten de kinderen bij een scheiding in te zetten als middel om de ex-partner te chanteren en beschadigen. Daarmee zijn kinderen, hun vaders en de samenleving gebaat. En uiteindelijk ook de moeders in kwestie, die later niet de rekening krijgen gepresenteerd door hun kinderen.

Bron: nrc.nl

Lees meer >>