Zelfstandige kinder- en jeugdpsychologische praktijken staan bekend om hun grote flexibiliteit, korte wachtlijsten en efficiënte (kosteneffectieve) zorg. En ze kennen de lokale situatie als geen ander. Verwijzers en cliënten weten van tevoren wie de behandelend psycholoog is, en over welke kwaliteiten en mogelijkheden deze beschikt. Kom daar maar eens om in zorgland.

Probleem is: ze hebben het zwaar sinds de zorg in 2015 onder gemeentelijk regime is komen te vallen. Bij de beroepsvereniging het Nederlands Instituut van Psychologen (NIP)komen hierover vrijwel dagelijks signalen binnen.  Drie problemen waar zelfstandig gevestigde kinder- en jeugdpsychologen tegen aan lopen:

Een bijna ondoenlijke hoeveelheid administratie

Hierover heeft het NIP de afgelopen twee maanden een enquête onder haar vrijgevestigde leden gehouden. Door 241 kinder- en jeugdpsychologen werd gereageerd. Het blijkt niet ongebruikelijk dat zelfstandige paktijken te maken hebben met 6-10 gemeenten met wie in de aanloop naar 2015 contracten moesten worden gesloten. Enkele hoog gespecialiseerde praktijken met een daardoor landelijke reputatie, komen tot wel 150 verschillende gemeenten waarmee afspraken moesten worden gemaakt.  De aan te leveren verantwoordingsinformatie over de uitgevoerde behandelingen kan per gemeente anders zijn. Daarbij bleek het frustrerend dat bij slechts 9 % van de gemeenten de ICT op orde bleek te zijn, en bij ongeveer de helft van de psychologische praktijken.  Het moge duidelijk zijn dat de hoeveelheid administratie voor al deze praktijken is geëxplodeerd.  Aan administratie is de meerderheid van de vrijgevestigde psychologen inmiddels meer dan een dag per week kwijt.

Zuinige inkoop van zorg bij de praktijken

De bezuinigingsoperatie in de jeugdhulp heeft zich door vertaald naar de contracten met vrijgevestigde kinder- en jeugdpsychologen.  In die contracten zit een budgetplafond. Veel psychologen blijken dit plafond al halverwege het jaar te hebben bereikt, of zullen dat in de komende paar maanden gaan bereiken.  Lopende behandelingen (waarvoor een beschikking is afgegeven) mogen dan nog worden afgemaakt, maar verder moet de deur van die praktijken in feite dicht. Cliënten kunnen zelf hun behandeling gaan betalen of moeten dan op zoek naar behandelaars die nog niet aan hun budgetplafond zitten.  Vervelend voor cliënten die nog eens even terug willen naar hun vertrouwde behandelaar, en daar niet meer terecht kunnen. En vervelend voor nieuwe cliënten die daardoor ernstig in hun keuzevrijheid worden beperkt.

Problemen met privacy en facturatie

Het NIP kreeg behoorlijk wat berichten binnen van psychologen die niet akkoord gingen met het plaatsen van privacygevoelige informatie op facturen die naar de gemeente gestuurd moesten worden. Er waren gemeenten die daarop dreigden de geleverde zorg niet uit te betalen. Het College Bescherming Persoonsgegevens schoot deze gewetensvolle collega’s gelukkig te hulp. De wijze van facturatie waarbij deze herleid konden worden tot inwoners van die gemeenten inclusief ziektebeeld, werd door de privacy-waakhond veroordeeld.  Met hulp van het NIP is nu een tijdelijke wettelijke regeling in de maak, die het vrijgevestigde psychologen en gemeenten mogelijk maken om met respect voor de privacy respectievelijk te factureren en te betalen, in afwachting van een reparatie van de Jeugdwet.

Het zijn waarschijnlijk inregelproblemen, kinderziektes en deels onbedoelde neveneffecten van de transitie. Maar er zijn kinder- en jeugdpsychologen die onder deze druk al besloten hun praktijk te beëindigen. Ik ken mijn collega’s als zeer bevlogen professionals. Dat maakt dit onbedoeld zo bijzonder triest.  Ik vind dat gemeenten, zelfstandig gevestigde psychologen en hun vertegenwoordigende beroepsverenigingen deze demotiverende werkomstandigheden samen moeten zien te verbeteren.