‘Goed in je vel’ is de titel van een nieuwe cursus voor jongeren met onverklaarde lichamelijke klachten (OLK). De methode is ontwikkeld door Ineke Wösten en Chantal van Ree, beiden kinder- en jeugdpsycholoog in het Albert Schweitzer ziekenhuis in Dordrecht. “Een cursus specifiek voor jongeren bestond nog niet”, zeggen zij. “Dat vonden we een gemis. Juist in de tienerjaren kun je grotere problemen op latere leeftijd voorkomen.” Zij ontwikkelden een groepsbehandeling.

De groepsbehandeling van zes bijeenkomsten en een terugkomdag, die Wösten en Van Ree samen vorm gaven, wordt beschreven in een Trainershandleiding en een Werkboek. Deze verschenen onlangs bij uitgever Boom Psychologie & Psychiatrie.

Het werk richt zich op orthopedagogen, psychologen en andere tweedelijns behandelaren, die werken met kinderen van circa 12 tot 16 jaar met last van OLK. Wösten en Van Ree zijn in dienst van de ggz-instelling Yulius en al vijftien jaar gedetacheerd op de kinderafdeling van het ziekenhuis.

Malaise

Moeheid, buikpijn, hoofdpijn, algehele malaise. Jaarlijks zien Wösten en Van Ree zo’n honderd kinderen die door de kinderarts zijn doorverwezen met dergelijke ‘vage’ klachten. “Belangrijk is natuurlijk dat eerst een lichamelijke oorzaak wordt uitgesloten”, vertellen ze. “Zodra dat is gebeurd, moeten deze jongeren wat ons betreft zo snel mogelijk uit het medische circuit. Doordat wij in het ziekenhuis gevestigd zijn, is onze drempel laag en zijn de lijnen met de kinderartsen kort.”

Groepsaanpak

Van Ree en Wösten gingen door de jaren heen deze tieners steeds vaker in groepsverband zien, gebaseerd op soortgelijke methoden die al wel bestonden voor volwassenen. Ook bij jongeren blijkt de groepsaanpak succesvol. Van Ree: “In een groep leren ze van elkaars ervaringen, geven elkaar tips en denken samen na over de opdrachten. Ze ervaren dat ze niet de enigen zijn met deze klachten. Er ontstaat een mooie groepsdynamiek.” De ouders blijven op afstand betrokken bij de behandeling.

Gevolgenmodel

Centraal in ‘Goed in je vel’ staat het zogeheten ‘Gevolgenmodel’, vertelt Van Ree. “Dat houdt in dat we niet speuren naar oorzaken, maar de nadruk leggen op vaardigheden waarmee de cursisten kunnen voorkomen dat de klachten hun leven gaan beheersen. We doen dat op de gebieden ‘aandacht-denken-doen’. Ze leren de aandacht op iets anders te richten dan op de klachten, het piekeren en rampzalige gedachten te onderbreken en vermijdingsgedrag te doorbreken.”

Het belang daarvan moet niet worden onderschat, vult Wösten aan. “OLK kan heel grote gevolgen hebben in het leven van een kind. Het leidt op korte termijn vaak tot schoolverzuim en minder sociale contacten. Het kan de ontwikkeling van een jongere zelfs helemaal stilleggen. Maar op lange termijn zijn de gevolgen ook groot. Als deze groep geen hulp krijgt, dan is in het latere, volwassen leven de kans op angst- en depressieklachten groter. OLK raakt dan verweven in de persoonlijkheid. Dat kost niet alleen veel levensvreugde, maar levert ook een verhoogde medische consumptie op en arbeidsverzuim. Heel de samenleving is dus gebaat bij vroege aanpak, als het nog kan.”

Positief

De auteurs schreven ‘Goed in je vel’ naast hun gewone praktijk. De methodes voor volwassenen waarop zij zich baseren, zijn wetenschappelijk onderzocht en daarvan is het effect op de kwaliteit van leven aangetoond. “Onze praktijkervaringen met jongeren zijn heel positief. Het zou mooi zijn als er in de toekomst een nadere wetenschappelijke effectiviteitsmeting van onze methode kan plaatsvinden.” De cursus is ook goed bruikbaar voor individuele behandeling.

De set van Trainershandleiding en Werkboek kost 39,95 euro en is te bestellen via www.boompsychologie.nl