Een studie van promovendus Karlijn Heesen (Erasmus School of Social and Behavioural Sciences) won al voor het afronden van haar proefschrift een belangrijke prijs voor onderzoek dat bijdraagt aan zelfmoordpreventie. Ze onderzocht onder meer STORM (Strong Teens and Resilient Minds), een aanpak gericht op depressiepreventie bij jongeren. De resultaten zijn zo overweldigend dat de politiek STORM nu landelijk wil invoeren.

Wat de impact kan zijn van depressie ondervond de promovendus zelf op de middelbare school. Door depressieve klachten stond haar leven op de kop en viel ze uit op school. De school was ‘onmachtig’ met de situatie. “In de klas werd er niet over gepraat en ik zat van de een op de andere dag thuis, zonder afscheid te hebben genomen van mijn klasgenoten”, memoreert Heesen. Haar klas kreeg bovendien te maken met de grootst denkbare tragedie: een klasgenoot pleegde zelfmoord.

Een structurele aanpak ontbreekt
Het is een keiharde realiteit, maar onder jongeren is suïcide de belangrijkste doodsoorzaak en de impact op de omgeving is zeer ingrijpend. De afgelopen jaren is er gelukkig een hoop veranderd. Het onderwerp is steeds meer uit de taboesfeer gekomen en het belang van depressiepreventie wordt breed gedragen. Toch ontbreekt er volgens de onderzoeker nog een structurele aanpak die zich richt op preventie. “Eerdere initiatieven werden vaak tijdelijk geïmplementeerd en belandden door geldgebrek weer in de la. Het is lastig om preventieprogramma’s duurzaam te implementeren.”

Sterke afname van depressiviteit
De STORM aanpak, die in Noord-Oost Brabant is geïmplementeerd, moet daar verandering in brengen. De GGD screent jaarlijks alle tweedeklassers bij deelnemende scholen op depressieve klachten en suïcidaliteit. Jongeren met acute suïcidaliteit worden doorverwezen voor behandeling. De jongeren met depressieve klachten krijgen het preventieprogramma ‘Op Volle Kracht’ aangeboden. Dit is een kortdurende groepstraining met technieken vanuit de cognitieve gedragstherapie. Heesens onderzoek toont onomwonden aan dat STORM werkt: depressieve klachten namen af tot een jaar na het volgen van de training, zo liet de belangrijkste studie uit haar proefschrift zien. Bovendien namen angstklachten af, een belangrijke bevinding omdat de combinatie van depressieve en angstklachten kunnen zorgen voor een ernstiger ziektebeeld.

“Dit artikel werd gepubliceerd in het zeer gerenommeerde BMC Medicine”, vertelt ze. Ook buiten de wetenschappelijke wereld bleef STORM niet onopgemerkt. Haar onderzoek won de eerste Jan Mokkenstormprijs (vernoemd naar de oprichter van 113 Zelfmoordpreventie) voor baanbrekend onderzoek dat bijdraagt aan het terugdringen van suïcides. “Toen ik mijn proefschrift deelde via Linkedin liep dat ook een beetje uit de hand en werd ik benaderd uit alle hoeken van scholen, politiek tot de GGZ.”

En het succesverhaal gaat verder. Staatssecretaris Paul Blokhuis (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) heeft de ambitie uitgesproken om STORM landelijk in te voeren. Hiervoor worden eerst vier gemeenten uitgekozen die als model kunnen fungeren. Maar wat maakt de STORM aanpak nou zo succesvol? Volgens Heesen heeft dat alles te maken met intensieve samenwerking tussen bijvoorbeeld GGD (die de screening op zich neemt), gemeenten, wijkteams en de GGZ die onder andere trainers opleidt. Het delen van verantwoordelijkheid is hierin de sleutel: “Scholen hebben het erg druk en vragen zich af of ze depressiepreventie ook moeten oppakken. Als je het samen kan doen voelt het lichter, zo ga je van onmacht naar daadkracht.”

Totaalaanbod in het onderwijs
De politiek onderzoekt dus of STORM landelijk ingevoerd kan worden, maar de droom van de promovendus gaat verder: “Het zou mooi zijn als er een totaalaanbod in het onderwijs komt met lessen over mentale gezondheid. Ook voor ouders, want die zien psychische klachten soms aan voor puberaal gedrag. Hierdoor kan een depressie sneaky ontstaan.” Daarom is volgens de onderzoeker monitoring en preventie cruciaal. “Ik vind het belangrijk dat er voor alle jongeren effectief bewezen preventieaanbod is en in Nederland is. Bij hart- en vaartziekten is preventie heel normaal. Waarom dan niet bij depressie? Daarbij, als je door te screenen al één suïcide kan voorkomen is dat winst.”

Praten over zelfdoding kan bij de landelijke hulplijn 113 Zelfmoordpreventie. Telefoon 0800-0113 of www.113.nl.

Bron: eur.nl

Lees meer >>