Hoogbegaafde leerlingen krijgen steeds vaker ten onrechte het stempel ‘adhd’ of ‘autisme’. Dat zegt hoogbegaafdheidsexpert Lianne Hoogeveen van het Centrum voor BegaafdheidsOnderzoek (CBO) van de Radboud Universiteit Nijmegen, een van de belangrijkste Nederlandse kenniscentra op het gebied van hoogbegaafdheid.

„Wij zien sinds enkele jaren steeds vaker hoogbegaafde kinderen en jongeren met een psychiatrische diagnose”, zegt Hoogeveen, een gz-psychologe die veel hoogbegaafde leerlingen begeleidt. „In veel van die gevallen twijfelen wij of die diagnose terecht gesteld is.”

Scholen weten zich vaak geen raad met problematisch gedrag van hoogbegaafde leerlingen, dat zowel extreem druk als extreem teruggetrokken kan zijn. Een onbekend aantal hoogbegaafde leerlingen zit thuis of wordt overgeplaatst naar het voortgezet speciaal onderwijs waar het hoogste niveau soms havo is, maar meestal vmbo-t. „Cognitief gezien zijn deze leerlingen niet plaatsbaar in het speciale onderwijs, maar het wordt soms toch geadviseerd”, zegt Aïscha Trokasti, directeur van de landelijke organisatie Bureau Onderwijsconsulenten, die leerlingen bijstaat die thuis zitten of dreigen uit te vallen op school. Tot 2011 waren leerlingen met een ‘dubbele diagnose’ – zoals hoogbegaafd en autistisch – bij dit bureau vrijwel onbekend. Vorig schooljaar werden er achttien door het bureau begeleid.

Veel ouders denken dat de gedragsproblemen vooral worden veroorzaakt door een gebrek aan intellectuele uitdaging op school, aldus een rapport van het Bureau Onderwijsconsulenten uit 2015. Scholen zouden vooral de psychiatrische diagnose van de leerling benadrukken en zeggen dat zij hierdoor ‘handelingsverlegen’ zijn.

Volgens Hoogeveen hebben de ouders vaak gelijk. „Een kind dat onvoldoende wordt uitgedaagd kan gedrag vertonen dat lijkt op een stoornis”, zegt Hoogeveen. „Ik heb de indruk dat er te snel wordt gezegd ‘Dit kind heeft adhd’ in plaats van ‘Dit kind is erg druk’. Hetzelfde geldt voor teruggetrokken gedrag dat kan ontstaan als een kind wordt gepest of heel erg teleurgesteld is in het aanbod op school. Het is daarmee nog niet autistisch. Wat je vaak ziet is dat het gedrag verandert zodra het lesprogramma wordt aangepast aan het niveau van de leerling.”

Hoogeveen geeft regelmatig bijscholing aan gz-psychologen op het gebied van hoogbegaafdheid. „Mijn boodschap is dan altijd dat wij wat bescheidener mogen zijn. Een psychiatrische diagnose is een beschrijving van gedrag en dat maakt het héél ingewikkeld. Wij moeten voorzichtig zijn en ons oordeel ter discussie durven stellen.”

Bron: nrc.nl

Lees meer >>